بررسی نقش لیتولوژی و تکتونیک در روند تحول توپوگرافی پادگانه های رودخانه ی قزل اوزن

چکیده بررسی پادگانه­های رودخانه­ای از عمده­ترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانـه­ای می­باشد؛ ازاین‌رو به ‌عنوان یکی از لندفرم‌های محیط‌های آبرفتی و میراثی از چینه‌شناسی، به‌منظور درک زمان تکتونیکی و آب و هوایی به ‌طور گسترده توسط ژئومورفولوژیست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. رودخانه­ی قزل­اوزن به ‌عنوان یکی از طویل­ترین سیستم­های رودخانه­ای، به عوامل لیتولوژیکی و تکتونیکی به‌خوبی پاسخ داده است. بر این اساس به کمک نقشه­های توپوگرافی 1:50000 و زمین­شناسی 1:100000 منطقه و استفاده از نرم افزارهای رایانه­ای مانند Arc GIS -Global Mapper و Excel پادگانه­های این رودخانه از نظر لیتولوژی به بازه­های مارنی، متبلور و کنگلومرایی و از نظر لیتولوژی و تکتونیک، مسیر رودخانه به هشت بازه تقسیم شد و نیمرخ عرضی پادگانه­های هر بازه، تفسیر گردید. نتایج نشان داد که از بین لیتولوژی پادگانه­های قزل­اوزن (مارن، متبلور و کنگلومرا) پادگانه­های مارنی نامتقارن­تر و پادگانه­های متبلور، در مناطق فاقد حرکات زمین­ساختی، متقارن­تر هستند. در مناطق فاقد حرکات تکتونیکی، یا مناطقی با حرکات تکتونیکی یکسان در دو طرف بـستر با لیتولوژی مقاوم، پادگانـه­های متقارن ایـجاد شـده و در مـکان‏هایی که فعالیت‏های تکتونیکی دو طرف بستر یکسان نبوده، یا در بین لایه­های زمین‌شناسی ﻣﺎرن وجود دارد پادگانه‌های نامتقارن شکل‌گرفته‌اند. لیتولوژی مارنی که بیشترین لیتولوژی حوضه را نیز تشکیل داده، بیشترین تأثیر را در نامتقارنی پادگانه­های این رودخانه داشته است. تکتونیک در بازه‌های A, C, E, F & H فعال و در بازه‌های B, D & G غیرفعال بوده است.